14 januari 2003
Dr. A.I.P.M. de Kroon (Utrecht)
Cisplatina is een veelvuldig gebruikt cytostaticum (anti-kanker medicijn) in de behandeling van testikel- en eierstokkanker. De werking ervan is gebaseerd op de interactie van cisplatina met de guaninebasen van het DNA in de celkern. De hoogte van de dosering waarin cisplatina aan de patiënt kan worden toegediend wordt beperkt door de bijwerkingen: cisplatina is giftig voor de nieren en kan daarnaast o.a. leiden tot doofheid. Het cisplatinamolekuul is zeer reaktief, o.a. met eiwitten. Hierdoor zal van de toegediende hoeveelheid slechts een zeer gering percentage de celkern van de tumorcellen bereiken. De bulk wordt voordien geïnactiveerd door reaktie met bloedplasma- en weefseleiwitten. Tevens blijken tumoren op den duur resistent te kunnen worden tegen cisplatina.Om de effectiviteit van cisplatina te verhogen en om het risico op bijwerkingen te verlagen zou je het moeten toedienen als een geconcentreerd pakketje dat rechtstreeks naar de tumor gaat. Dit idee is niet nieuw. Er wordt al jaren onderzoek gedaan aan het insluiten van cisplatina (en andere cytostatica) in liposomen (membraanblaasjes) die met behulp van b.v. een antilichaam-coating specifiek naar bepaalde tumoren gestuurd kunnen worden. Tot nu toe blijken liposomen met daarin cisplatina niet erg effectief: de beperkende factor is de slechte wateroplosbaarheid van het molekuul, waardoor slechts een kleine hoeveelheid in de liposomen wordt ingesloten.Recent onderzoek in onze sectie heeft (bij toeval!) een veelbelovende nieuwe verpakkingsvorm voor cisplatina opgeleverd. Tijdens het maken van liposomen gevuld met cisplatina werd waargenomen dat er kleine aggregaten van cisplatina en lipiden ontstaan: de zgn. cisplatina nanocapsules. Toen deze werden losgelaten op menselijke tumorcellen in weefselkweek bleken ze tot duizendmaal effectiever in het doden van de cellen dan het vrije, niet verpakte cisplatina. In de voordracht zullen aan de orde komen: cisplatina, liposoomtechnologie, en de ontdekking, karakterisering en antikankerwerking van de nanocapsules.
