8 oktober 2002
Dr. H.H. Kubbinga (Groningen)
De XIXe eeuw was de eeuw van de molecuulfysica, met bijzondere aandacht voor de gasfase. Clausius (1850/57) verruilde het statische model voor het kinetische. Maxwell (1859) en Boltzmann (1866) introduceerden de statistiek. In de Nederlandse context zijn twee gebeurtenissen interessant: de promotie van Van der Waals (1873) en de inaugurele rede van Lorentz (1878). Van der Waals zou zijn toestandsvergelijking presenteren als oplossing voor het probleem van de afwijkingen van de Wet van Boyle. De wiskundige interpretatie van de experimentele gegevens was hierin cruciaal, zo is recent gebleken. De jeugdige hoogleraar Lorentz profileerde zich als theoretisch fysicus in de stijl van Laplace en Maxwell. Lorentz en Van der Waals zouden lange tijd, met Nobel-prijzen in het verschiet, het gezicht van de Nederlandse natuurkunde bepalen.
