8 september 2009
Prof. dr. L.L.A. Vermeersen
Zowel de rotatie-as als de magnetische dipoolas van de Aarde verplaatsen zich, in heden en verleden, t.o.v. het aardoppervlak. In de lezing zullen waarnemingen, zowel uit de geologie als met astronomische observaties en satellietwaarnemingen verricht, van deze verplaatsingen aan bod komen. Ingegaan zal worden op de fysische oorzaken voor deze poolverplaatsingen en op de rotatiedynamica van deformeerbare lichamen. Daaruit zal o.a. duidelijk worden dat een catastrofaal omklappen van de poolas – vaak voorgesteld als oorzaak voor het vrij plotseling uitstervan van de mammoeten – fysisch beschouwd niet mogelijk is. Met poolverplaatsingen moet echter wel rekening gehouden worden voor klimaatveranderingen op geologische tijdschalen en zelfs voor huidige zeespiegelveranderingen. Tenslotte zal worden getoond dat er sterke observationele aanwijzingen zijn dat poolverplaatsingen ook op andere hemellichamen, met name op Mars en op sommige maantjes van Jupiter en Saturnus, voorkomen.
